Manhattan to jeden z najbardziej kultowych koktajli na bazie whisky, ceniony za elegancję, bogaty smak i prostą, lecz wyrafinowaną recepturę. Powstał w XIX wieku i do dziś pozostaje symbolem klasycznej sztuki barmańskiej. Harmonijne połączenie whisky, słodkiego wermutu i angostury tworzy kompozycję o głębokim, złożonym charakterze. W tym artykule przybliżymy różne wersje historii jego powstania, podamy szczegółowy przepis i doradzimy, jak go podawać.
Historia koktajlu Manhattan
Koktajl Manhattan miał zostać wymyślony przez dr Iaina Marshalla. Miał on przygotować go na bankiet zorganizowany przez Jennie Jerome, znaną również jako Lady Randolph Churchill, matkę Winstona Churchilla. Bankiet ten był wydany na cześć kandydata na prezydenta USA, Samuela J. Tildena. Sukces tego wydarzenia sprawił, że koktajl zyskał na popularności i zaczęto go nazywać "Manhattan" od nazwy klubu, w którym został podany po raz pierwszy.
Niektórzy mają jednak na ten temat inną teorię. Przykładem takiej osoby jest William F. Mulhall, barman z Hoffman House w Nowym Jorku, który prezentuje inną opowieść o pochodzeniu koktajlu Manhattan. W swoich wspomnieniach z lat 80. XIX wieku twierdził, że Manhattan został wynaleziony przez człowieka o nazwisku Black. Miał on w latach 60. XIX wieku prowadzić lokal na Brodwayu, dziesięć drzwi poniżej Houston Street. Ta relacja sugeruje, że koktajl mógł powstać wcześniej, niż wskazuje na to historia związana z Manhattan Club.
Pierwsze pisemne wzmianki o koktajlu Manhattan pojawiły się w latach 80. XIX wieku. W książce "The Modern Bartender's Guide" autorstwa O.H. Byrona z 1884 roku opisano dwa warianty tego drinka: jeden z francuskim wermutem, a drugi z włoskim. W tym samym roku, w "American and Other Drinks" Charlie'ego Paula, Manhattan zawierał angosturę, syrop cukrowy, wermut i szkocką whisky.
W miarę upływu lat Manhattan ewoluował, a jego receptura była modyfikowana. W książce "The Flowing Bowl" z 1891 roku, autor William Schmidt opisał wersję koktajlu zawierającą 2 krople syropu gumowego, 2 krople angostury, 1 kroplę absyntu, porcję whisky i porcję wermutu. W okresie prohibicji w USA (1920–1933) popularność zyskała wersja z kanadyjską whisky, ze względu na jej dostępność w tym czasie.
Pomimo niejasności co do pochodzenia, Manhattan stał się jednym z najbardziej cenionych koktajli na świecie. Jego elegancja i złożony smak sprawiły, że przetrwał próbę czasu i nadal cieszy się uznaniem zarówno w klasycznych barach, jak i w nowoczesnych lokalach na całym świecie.
Smak i charakterystyka drinka
Manhattan charakteryzuje się złożonym i głębokim profilem smakowym. Dominującą nutą jest wyrazisty smak whisky, który zależy od jej rodzaju. Tradycyjnie używa się whisky żytniej (rye), która wnosi pikantne i korzenne akcenty. Alternatywnie, bourbon nadaje koktajlowi łagodniejszy, słodszy posmak. Czerwony wermut dodaje subtelnej słodyczy oraz ziołowych i owocowych aromatów, co równoważy intensywność whisky. Kilka kropel angostury, czyli gorzkiej nalewki z ziół i przypraw, wzbogaca kompozycję o delikatną goryczkę i korzenny aromat. Podkreśla to głębię smaku.
Bogaty smak tego drinka sprawia, że jest często wybierany jako aperitif przed posiłkiem, pobudzając kubki smakowe i przygotowując na dalsze doznania kulinarne.
Składniki i proporcje
Tradycyjnie Manhattan składa się z:
- Whisky – najczęściej używana jest whisky żytnia (rye), która nadaje koktajlowi pikantne i korzenne nuty. Alternatywnie stosuje się bourbon, co wprowadza łagodniejsze, słodsze akcenty. Standardowa ilość to 50–60 ml.
- Słodki czerwony wermut – aromatyzowane wino o ziołowych i owocowych nutach, dodające słodyczy i złożoności smakowej. Zazwyczaj dodaje się 20–30 ml.
- Bitters (angostura) – gorzka nalewka z ziół i przypraw, która wzbogaca koktajl o głębię i balansuje słodycz wermutu. Stosuje się 2–3 krople.
Proporcje składników mogą się różnić w zależności od preferencji smakowych. Klasyczna receptura to stosunek 2:1 whisky do wermutu, co zapewnia harmonijny balans między mocą alkoholu a słodyczą. Niektórzy preferują proporcje 2,5:1 lub nawet 3:1, aby uzyskać bardziej wytrawny smak. Dodatek angostury jest stały i wynosi zazwyczaj 2-3 krople.
Przepis na koktajl Manhattan
Chcąc przygotować klasyczny koktajl Manhattan, należy postępować zgodnie z poniższymi krokami:
- Schłodzenie kieliszka – przed rozpoczęciem przygotowania koktajlu warto umieścić kieliszek koktajlowy na kilka minut w zamrażarce lub napełnić go kostkami lodu. Dzięki temu drink dłużej zachowa odpowiednią temperaturę.
- Przygotowanie szklanicy barmańskiej – warto do niej wsypać kostki lodu. Zapewni to odpowiednie schłodzenie i delikatne rozcieńczenie składników.
- Dodanie składników – do szklanicy należy wlać 50 ml whisky, 20 ml słodkiego czerwonego wermutu i 2-3 krople angostury.
- Mieszanie koktajlu – całość trzeba delikatnie mieszać długą łyżką barmańską przez około 20-30 sekund. Dzięki temu składniki się schłodzą, połączą i uzyskają gładką, aksamitną strukturę.
- Przygotowanie kieliszka – jeśli kieliszek był wcześniej chłodzony lodem, należy go opróżnić i osuszyć, aby uniknąć nadmiernego rozcieńczenia drinka.
- Przelewanie koktajlu – za pomocą sitka barmańskiego trzeba przecedzić zawartość szklanicy do przygotowanego kieliszka, pozostawiając lód w naczyniu.
Sposób podania i dekoracje
Manhattan serwuje się w schłodzonym kieliszku koktajlowym, co pozwala zachować jego odpowiednią temperaturę. Klasyczną dekoracją jest wisienka koktajlowa, umieszczona na dnie lub na wykałaczce. Alternatywnie stosuje się skórkę cytrusową, którą delikatnie wyciska się nad drinkiem, uwalniając olejki aromatyczne.
Niektórzy barmani eksperymentują z dodatkowymi akcentami. Są to np. bittersy pomarańczowe lub domowej roboty wisienki macerowane w bourbonie, które dodają głębi smaku. Ważne jest jednak, aby dekoracje i dodatki nie przytłaczały klasycznego charakteru Manhattanu, lecz subtelnie go uzupełniały. Staranność w podaniu i dbałość o detale sprawiają, że każdy łyk tego koktajlu to wyjątkowe doświadczenie.
Wariacje koktajlu Manhattan
Manhattan doczekał się wielu interesujących wariacji, które modyfikują jego smak i charakter, zachowując jednocześnie podstawową strukturę. Oto kilka z nich:
- Perfect Manhattan – w tej wersji używa się równych części słodkiego czerwonego i wytrawnego białego wermutu, co nadaje koktajlowi bardziej zbalansowany smak.
- Dry Manhattan – zamiast słodkiego wermutu stosuje się wyłącznie wytrawny biały wermut, co sprawia, że drink staje się mniej słodki i bardziej wytrawny.
- Rob Roy – szkocka wariacja Manhattanu, w której whisky żytnia zastąpiona jest szkocką, co nadaje koktajlowi charakterystyczne dymne nuty.
- Black Manhattan – w tej nowoczesnej wersji słodki wermut zastępuje się włoskim likierem amaro, takim jak Averna, co dodaje głębi i złożoności smakowej.
- Little Italy – wariacja stworzona przez Audrey Saunders w nowojorskim Pegu Club, w której zamiast angostury używa się włoskiego likieru Cynar, co wprowadza unikalne, ziołowe akcenty.
Podsumowanie
Manhattan to koktajl, który od XIX wieku niezmiennie zachwyca swoim wyrafinowanym smakiem i elegancją. Jego popularność wynika z harmonijnego połączenia whisky, wermutu i angostury, które tworzą kompozycję o głębokim, złożonym charakterze. Dzięki różnym wariacjom, takim jak Perfect Manhattan czy Black Manhattan, drink ten pozostaje uniwersalnym wyborem dla miłośników klasycznych koktajli mimo upływu lat. Odpowiednie podanie i dekoracja podkreślają jego ekskluzywny styl, czyniąc go symbolem ponadczasowej elegancji.
